محمدرضا طاهری / شهرراز/ ترافیک خیابان کلافه‌کننده شده است، اما در ساعات ظهر چنین ترافیکی عجیب است. با هدف بررسی از وضعیت مسیرهای دوچرخه‌سواری شهر شیراز با معاون حمل‌ونقل ترافیک شهرداری شیراز به گفت‌وگو نشستیم و جویای آخرین اقدامات سازمان حمل‌ونقل ترافیک شهرداری شیراز در این بخش شدیم. براساس آمارهای معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری شیراز، در حال حاضر از مجموع 13 مسیر دوچرخه‌سواری در سطح شهر، مجموعاً 24 هزار و 790 متر مسیر دوچرخه وجود دارد که با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در این دوره از مدیریت شهری، 20 مسیر جدید مجموعاً به متراژ 21 هزار و 390 متر به مسیر دوچرخه‌سواری در سطح شهر شیراز افزوده می‌شود. مسیرهایی که در محدوده شهرداری‌های مناطق 1، 2، 3 و 8 و در محورهایی همچون خیابان زند، خیابان طالقانی، بلوار بعثت، بلوار سیبویه، خیابان انوری، خیابان خیام، خیابان قصردشت و... ایجاد خواهد شد. مشروح گفت‌وگوی شهرراز با مجتبی زوربخش معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری شیراز را در ادامه بخوانید.
- به‌تازگی تفاهم‌نامه‌ای میان شهر شیراز و فدراسیون ورزش‌های همگانی منعقد شده است که در آن شیراز به‌عنوان پایتخت دوچرخه‌سواری در جنوب کشور انتخاب شده است. کمی از جزییات این تفاهم‌نامه بگوید.
ازآنجاکه یک برنامه راهبردی با عنوان شهرهایی که مستعد مسیرهای دوچرخه‌سواری هستند در حال تدوین و تنظیم است، بنابراین شهرهایی که از این بستر برخوردارند به‌صورت آزمونه‌ای (پایلوت) انتخاب می‌شوند. با توجه به اینکه شهر شیراز هم از این ویژگی برخوردار است در هفته گذشته جلسه‌ای را با هیئت دوچرخه‌سواری کشور و فدراسیون ورزش‌های همگانی در این بخش برگزار و در این جلسات دو موضوع را بررسی کردیم: یکی اینکه به دوچرخه با دید حمل‌ونقل غیرموتوری نگاه کنیم که در این راستا باید از دوچرخه و تمامی مسیرها و زیرساخت‌های آن به‌عنوان یک وسیله غیر حمل‌ونقلی برای سفرها کم‌مسافت استفاده کرد؛ در این راستا برقراری ارتباط میان ایستگاه‌های مترو با پایانه‌ها و برقراری ارتباط مترو با مراکز شاخص جذب سفر از مهم‌ترین آن محسوب می‌شود. استفاده شهروندان از دوچرخه به‌عنوان سیستم حمل‌ونقل غیر موتوری از مهم‌ترین موضوعاتی است که ما همواره در تلاشیم که عملیاتی شود.ازهمین رو بالغ‌بر 55 کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری در سطح شیراز شناسایی کردهایم؛ مانند بلوار کریم‌خان زند، خیابان حافظیه، محور خیابان زند به‌صورت کامل، محور خیابان عرفان، خیابان قصردشت، بلوار مدرس، بخشی از بلوار رحمت و... . چراکه مستقرکردن یک سیستم حمل‌ونقل غیرموتوری در شهر شیراز از اولویت‌های مهم راه‌اندازی این بخش است که در همین راستا با توجه به اینکه شیراز از آب‌وهوای معتدل برخوردار است و این شهر شهری گرمسیری یا سردسیر نیست، و همچنین به دلیل وضعیت همواری که ازلحاظ توپوگرافی دارد؛ انتخاب شهر شیراز به‌عنوان شهر پایلوت در مسیرهایی دوچرخه‌سواری اقدامی مناسب است.
قرار گرفتن دوچرخه در کنار دیگر وسایل نقلیه از اقدامات و اهداف راه‌اندازی و پیگیری این اقدام بوده است که نباید فراموش کرد که طی ارزیابی‌هایی که در سطح مردم و شهر انجام دادیم بیشتر مردم از این سیستم حمایت می‌کنند به‌طوری‌که تقریباً همه شهروندان طرفدار سیستم قرار گرفتن دوچرخه در کنار وسایل نقلیه عمومی هستند. ازسویی در جهت نهادینه کردن فرهنگ دوچرخه‌سواری در سطح شهر شیراز نیاز است تا در مرحله نخست به سیستم دوچرخه با یک دید تفریحی نگاه کنیم، به‌طوری‌که در این راستا می‌توانیم با ایجاد پیست‌های دوچرخه‌سواری در نقاطی که قابلیت را دارد اقداماتی انجام دهیم که شاهد توسعه فرهنگ دوچرخه‌سواری در سطح شهر شیراز باشیم. طی یک تحقیقاتی که از پیست‌های دوچرخه‌سواری در دیگر کشورهای دنیا و کشورهای پیشرفته داشتیم مقرر شد که پیست‌های دوچرخه‌سواری باکیفیت و در سطح مناسب در شهر شیراز احداث کنیم. معاونت حمل‌ونقل ترافیک شهرداری شیراز همواره در تلاش است تا بتواند یک ارتباط معنادار میان نقاطی را که قابلیت تردد دوچرخه دارد با نقاط حمل‌ونقل ایجاد کند که با یک مثالی دراین‌باره متوجه می‌شویم که در نقاطی مانند پارک آزادی پیست‌هایی را در داخل آن تعریف کنیم که محوطه داخل آن در جهت استفاده شهروندان از دوچرخه برای تفریح و ورزش باشد؛ اما از سوی دیگر در تلاشیم تا یک پیست دوچرخه‌سواری را در اطراف این پارک طراحی و ایجاد کنیم تا در ادامه مردم و شهروندان بتوانند از با دوچرخه از این نقطه به نزدیک‌ترین ایستگاه مترو بروند.
از سوی دیگر، ازآنجاکه سیستم دوچرخه‌سواری از مزایا و ویژگی‌های زیادی برخوردار است بنابراین استفاده از دوچرخه علاوه بر اینکه به نشاط عمومی مردم و جامعه کمک می‌کند باعث می‌شود که از هدررفت سرمایه‌های ملی جلوگیری شود. به‌طوری‌که فرد دوچرخه‌سوار سلامت خود را افزایش می‌دهد و این امر سبب افزایش انرژی و روحیه عمومی می‌شو. همچنین د از مسائلی مانند هدررفت سوخت جلوگیری می‌کند و نباید فراموش کرد که عملیاتی شدن این مهم باعث می‌شود این در حالی است که دیگر مشکلاتی هم در بخش ترافیک مردم با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند کاهش پیدا می‌کند.
- با یک بررسی از وضعیت فرهنگ دوچرخه‌سواری در شهر شیراز متوجه می‌شویم که چند سالی ایستگاه‌های دوچرخه‌سواری در شیراز راه‌اندازی شده است که این ایستگاه دوچرخه را در یک زمان به‌صورت کرایه در اختیار مردم و علاقه‌مندان قرار می‌دهند. استقبال مردم از این ایستگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال‌های گذشته یک سری آژانس‌های کرایه دوچرخه در دوره مدیریت شهری گذشته در نقاط مختلف شیراز راه‌اندازی شد و ما در تلاشیم تا با یک نگاه جدید این بخش را توسعه و گسترش بخشیم. به همین منظور یک طرح بازنگری را راه‌اندازی خواهیم کرد و در این طرح سعی کردهایم با استفاده از طرح قبلی آژانس‌هایی که در سطح شهر غیرفعال‌اند فعال‌سازی کنیم. در حال حاضر در حال جانمایی‌کردن آژانس‌های دوچرخه در سطح شهر هستیم و در ادامه با تهیه کانکس‌های جدید برای محل جدید این آژانس‌ها اقداماتی را انجام دهیم که مردم بتوانند به نحو شایسته از آن‌ها استفاده کنند. با توجه به اینکه بستر ایجاد آژانس دوچرخه در تمامی نقاط شهر شیراز وجود دارد، بنابراین تمامی شهرداران مناطق برای راه‌اندازی این بخش اعلام آمادگی کرده‌اند و همواره از این اقدام استقبال کردند. در حال حاضر 12 مکان آژانس کرایه دوچرخه در سطح شهر شیراز وجود دارد و به‌محض اینکه مسیر نهایی دوچرخه‌سواری در سطح شهر وارد فاز اجرایی شود بی‌شک در آینده‌ای نه‌چندان دور آژانس کرایه دوچرخه در مناطقی مانند در کنار تمام پایانه‌های سازمان حمل‌ونقل مسافر، پایانه‌های ایستگاه‌های مترو، ادارات بزرگ، مراکز خرید بزرگ راه‌اندازی و ایجاد می‌شود.
- آیا تمهیدات ترافیکی به‌صورت زیرساختی برای این طرح پیش‌بینی کرده‌اید؟
در جهت آماده‌سازی و فراهم کردن زیرساخت‌های خیابان‌های شیراز مطالعاتی انجام داده‌ایم که با یک بررسی و ارزیابی از این بخش متوجه می‌شویم که به این دلیل که این مسیر از خیابان‌هایی می‌گذرد که دارای پتانسیل‌های مسیر دوچرخه‌سواری است بنابراین مسیر دوچرخه‌سواری در شیراز خیلی نیاز به زیرساخت ندارد. در حال حاضر در مرحله اجراکردن مسیرها قرار داریم به‌طوری‌که بستر اجرای این رویداد به‌صورت کامل فراهم است؛ و در تلاشیم در جهت تسریع در این پروژه رایزنی‌هایی با بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری انجام دهیم که به‌تبع آن بتوانیم از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بخش خصوصی در این بخش استفاده کنیم؛ و این در حالی است که مواردی مانند تعیین میزان کرایه دوچرخه به شهروندان هم در دستور کار قرار دادیم تا با مطرح کردن این بخش در شورا بتوانیم تصمیمات ارزشمندی اتخاذ کنیم.
معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری شیراز بر اساس نقطه نظراتی و عنایتی که شهردار و اعضا شورا محترم بر آن تأکید می‌ورزند در تلاش است تا برنامه‌ها و اهداف شهر را در مسیر انسان‌محوری عملیاتی کنند چراکه نباید فراموش کرد که محوربودن انسان، ارتباط مستقیمی با پیاده‌سازی و طراحی مسیر دوچرخه‌سواری و حمل‌ونقل غیر موتوری در شهر شیراز دارد.
- اعتبار لازم برای اجرای این طرح از چه طریق محقق شده است؟
با بررسی وضعیت میزان اعتبار جذب‌شده و راه‌های جذب اعتبار برای این پروژه متوجه می‌شویم که اعتبار لازم برای این پروژه و رویداد مهم از دو طریق تأمین می‌شود که بخشی از آن توسط شهرداری تأمین می‌شود که در این بخش ممکن است شهرداری با همکاری پیمانکاران از تجهیزات آژانس‌های دوچرخه‌سواری نگهداری کند. مشارکت بخش خصوصی از دیگر روش‌های جذب اعتبار برای این رویداد مهم است که همین‌جا اعلام می‌کند معاونت حمل‌ونقل ترافیک شهرداری شیراز دست تمام افراد و بخش خصوصی که مایل به همکاری و سرمایه‌گذاری در این بخش هستند را می‌فشارد. چراکه همواره بر این باوریم که ورود بخش خصوصی به پروژه‌ها می‌تواند تأثیر بسزای را در پیشرفت و توسعه پروژه‌های شهرداری داشته باشد.
همچنین در جهت تحقق هوشمند سازی در حال طراحی یک اپلیکیشن هوشمندی هستیم که در این بخش دوچرخه‌ها را به قفل الکترونیکی مجهز می‌کند و ارائه تقاضا برای دریافت و عرضه دوچرخه از دیگر اقدامات ارزشمندی است که این اپلیکیشن در اختیار دارد که با بررسی از وضعیت فعالیت این اپلیکیشن می‌بینیم که رصد کردن حرکات دوچرخه‌ها و توزیع دوچرخه با در نظر گرفتن نیاز مردم و شهروندان از مهم‌ترین برنامه‌های این اپلیکیشن است که این اپلیکیشن منحصربه‌فرد است به‌گونه‌ای که شیراز به‌عنوان شهر پایلوت در ارائه این خدمات در کشور است.
